درمان دیسک کمر: قرص، ورزش فیزیوتراپی و جراحی
کمر از پنج مهره در قسمت پایینی ستون فقرات تشکیل شده که هر یک با دیسک از هم جدا شده اند. مهره های کمر، بزرگترین و قوی ترین استخوان های ستون فقرات اند. دیسک های این بخش از ستون فقرات ممکن است در اثر حرکات مختلف، شکل بد بدن، چاقی و خشکی دیسک که با افزایش سن رخ می دهد، آسیب ببینند. درمان اولیه دیسک کمر معمولا استفاده از روشهای محافظه کارانه و بدون جراحی است. شاید پزشک از بیمار بخواهد که تا چند روز یا حتی چند هفته، شدت فعالیت هایش را کم کند. این موضوع به کاهش التهاب اعصاب ستون فقرات کمک می کند؛ البته استراحت مطلق به هیچ وجه توصیه نمی شود.
راه‌های درمان دیسک کمر
هدف اصلی درمان هر بیمار، کمک به کاهش درد و نشانه های دیگر ناشی از دیسک کمر است. طرح درمان هر بیمار باید براساس منبع ایجاد درد، شدت آن و نشانه های خاص او تعیین شود.
به طور کلی معمولا به بیماران توصیه می شود که درمانشان را قبل از جراحی دیسک کمر، با اقدامات محاtظه کارانه (بدون جراحی) شروع کنند.. اگرچه این موضوع به طور کلی درست است، اما مداخله جراحی زودهنگام هم می تواند برای بخشی از بیماران درست باشد. برای مثال وقتی فشردگی ریشه عصب در نتیجه فتق دیسک منجر به ضعف شدید و پیشرونده دستان و پاهای بیمار شود، جراحی زودهنگام می تواند از پیشروی نورولوژیکی جلوگیری کرده و فضای بهینه ای برای ریکاوری اعصاب فراهم نماید. در چنین وضعیتی، تاخیر در جراحی می تواند منجر به تخریب عصب و دائمی شدن آسیب شود.
موارد نادری هم وجود دارد که به جراحی فوری نیاز دارند؛ برای مثال سندروم دم اسبی که معمولا با ضعف پیش رونده دستان و پاها و بی اختیاری ناگهانی مثانه و روده همراه می شود، به مراقبت های درمانی فوری و جراحی نیاز دارد.
مصرف دارو برای درمان دیسک کمر
پزشک با توجه به شدت دیسک کمر ممکن است داروهای بدون نسخه یا تجویزی را برای بیمار در نظر بگیرد. مثل روند مصرف هر داروی دیگری، باید ابتدا آن را با پزشکتان در میان بگذارید. معمولا مصرف دارو ابتدا با داروهای بدون نسخه شروع می شود و در صورت نیاز، داروهای تجویزی جایگزین آن می شود. اگر باز هم درد داشته باشید، تزریق مستقیم استروئید به منبع ایجاد درد در دستور کار قرار می گیرد.
داروهای بدون نسخه دیسک کمر
- استامینوفن: استامینوفن، مثل تیلنول، یکی از اولین داروهایی است که افراد مبتلا به دیسک کمر مصرف می کنند؛ اما این دارو برای همه مناسب نیست. اگرچه استامینوفن مسکن خوبی است، اما در کاهش التهاب موثر نیست.
- داروهای ضدالتهاب غیراستروئید (NSAIDها): خاصیت ضدالتهابی NSAIDها در کنار کاهش درد، تفاوت این داروها با استامینوفن محسوب می شود. از جمله NSAIDها می توان به آسپیرین، ایبوپروفن (برای مثال ادویل)، یا ناپروکسن (برای مثال آلیو) اشاره کرد. مصرف بعضی از NSAIDها برای افراد مبتلا به سابقه زخم معده یا حمله قلبی مناسب نیست.
داروهای تجویزی برای دیسک کمر
- NSAID های تجویزی: اگر مصرف داروهای بدون نسخه موفقیت آمیز نباشد، NSAID های تجویزی به کار بسته می شوند.
- شل کننده عضلانی: معمولا دیسک کمر با اسپاسم عضلات نخاعی همراه می شود که در چنین مواردی، استفاده از شل کننده عضلانی می تواند کاهش درد را به همراه بیاورد.
- استروئید خوراکی: استروئید خوراکی (که به آن کورتیکواستروئید هم گفته می شود) می تواند در کاهش تورم موثر باشد. عوارض شدید مصرف طولانی مدت استروئید خوراکی باعث شده که این داروها برای استفاده های کوتاه مدت تجویز شوند.
- داروهای مخدر: مسکن های مخدر به کاهش درد شدید و/یا حاد کمک می کند و تنها در موارد وجود درد شدید تجویز می شود. یادتان باشد که بسیاری از بیماران به این داروها عادت می کنند و برای کاهش درد به دوزهای بالاتری نیاز خواهند داشت. همچنین، این داروهای مسکن می تواند اعتیادآور باشد، بنابراین باید آن را تحت نظر پزشک مصرف کنید.
- داروهای ضدافسردگی: داروهای ضدافسردگی منجر به مسدود شدن مسیر انتقال پیام درد به مغز و اثرگذاری بیشتر اندورفین – که یک مسکن طبیعی برای بدن است - می شود. مزیت دیگر داروهای ضدافسردگی، کمک به خواب بهتر بیمار است.
تزریق اپیدورال استروئید
با تزریق اپیدورال استروئید، دارو مستقیما در فضای اپیدورال محل اعصاب فشرده تزریق می شود. فضای اپیدورال به محیط بین استخوان و دیسک در ستون فقرات و اعصاب و نخاع گفته می شود. بافت دیسک ممکن است وارد این فضا شود و فشار و التهاب اطراف اعصاب نخاعی را به همراه بیاورد.
فیزیوتراپی برای درمان دیسک کمر
جلسات فیزیوتراپی فرد با اهداف مختلف و مشخصی شروع می شوند. اول اینکه تمریناتی با توجه به مسیر ترجیحی‌تان (حرکت در مسیری که باعث کاهش درد می شود) برای کاهش فشار وارد بر روی اعصاب فشرده شده طراحی می شود. سپس تمرینات تقویت عضلات مرکزی معمولا برای کمک به پایداری بیشتر ستون فقرات در نظر گرفته می شود. از تمرینات هوازی برای کمک به افزایش استقامت استفاده می شود و نهایتا حرکات کششی و کارهای دستی توسط پزشک، به بهبود انعطاف پذیری بدن کمک می کند.
به طور کلی، فیزیوتراپی در کنار مصرف داروهای مسکن و آموزش درباره مشکلتان در فاصله سه ماهه از جراحی، از اثرگذاری مشابهی برخوردار خواهند بود.
روشهای جراحی دیسک کمر
دیسک کمر در اکثر موارد با کمک روشهای درمانی بدون جراحی بهبود می یابد. اما پزشک در صورتی که فرد با نشانه های زیر مواجه باشد، جراحی را پیشنهاد می کند:
- ضعف عضلانی
- دردی که کمتر نشود
- مشکلات حرکتی
- مشکل در کنترل ادرار و مدفوع
روشهای درمانی جراحی دیسک کمر عبارتند از:
- دیسککتومی: جراح در این درمان، بخشی یا تمام دیسک را برمی دارد.
- نوکلئوتومی: در این فرایند، ماده داخل دیسک به وسیله مکش از آن بیرون کشیده میشود.
- جراحی دیسک کمر با لیزر: در این روش، از لیزر برای برداشتن بافت دیسک و کاهش فشار بر روی عصب استفاده میشود.
- لامینکتومی: جراح در این روش، بخشی از مهره را برای عبور اعصاب بر می دارد.
- فیوژن ستون فقرات: جراح در این روش، دو یا چند مهره را به هم جوش می دهد.
- جایگزینی دیسک: در این روش، دیسک با پروتز مصنوعی جایگزین می شود.
هزینه و کارایی هر روش درمانی با هم متفاوت است و براساس شرایط متفاوت از روشهای جراحی مختلفی استفاده می شود. برای مثال هزینه جراحی دیسک کمر با لیزر معمولا از روشهای جراحی باز کمتر است. اما شاید کارایی آن به اندازه جراحی های باز نباشد، بنابراین برای انتخاب بهترین روش درمانی باید با پزشکتان صحبت کنید.