بیماری فیستول مقعدی چیست؟ کدام درمان فیستول اثربخش تر است؟
فیستول مقعد یکی از بیماریهای عفونی ناحیه ی مقعدی است که در اثر عفونت های طولانی مدت و درمان نشده ایجاد میشود. امکان ایجاد این بیماری در هر سن و جنسیتی وجود دارد. فیستول بیماری محسوب شده و باید هرچه سریعتر درمان شود.
در ادامه این بخث به بررسی فیستول، علتها، علائم و روش های درمان آن می پردازیم:
فیستول چیست؟
فیستول به هر مسیر، تونل یا اتصال غیر طبیعی دو عضو از بدن گفته میشود، که در حالت طبیعی کاملاً جدا از هم هستند. فیستول انواع مختلفی دارد. اما شایع ترین نوع این بیماری همان نوع مقعدی است.
فیستول مقعد مسیری است که از یک طرف به روده و از طرف دیگر به پوست اطراف مقعد متصل میشود. این تونل موجب میشود، آلوده های روده به سطح پوست منتقل شوند.
برای درمان فیستول مقعدی باید تونل فیستول به طور کامل تخلیه شود. این عمل با دو روش جراحی و لیزر درمانی قابل انجام است. مزیت های لیزر در مقایسه با جراحی سنتی موجب شده تا بیشتر مورد استقبال بیماران و پزشکان قرار گیرد. هزینه درمان فیستول با لیزر بر اساس فاکتورهای مختلفی تعیین میشود، هر چقدر سریع تر برای درمان این بیماری مراجعه کنید، هزینه های درمان به نسبت پایین تر خواهد بود.
انواع فیستول مقعدی
بسته به اینکه مسیر فیستول مقعد از کدام عضله عبور کرده است، این بیماری به انواع زیر تقسیم میشود:
- زیر مخاطی
- اکسترا اسفنکتریک (Extrasphincteric)
- سوپر اسفنکتریک (Suprasphincteric)
- ترانس اسفنکتریک (Transsphincteric)
- اینتر اسفنکتریک (Intersphincteric)
علت ها
اغلب عفونت های طولانی مدت و درمان نشده، یا این بیماری در ارتباط هستند. رایج ترین علت این بیماری آبسه است. بی توجهی به درمان آبسه و یا درمان ناقص آن موجب میشود، این عفونت پیشروی کند و تا سطح پوست برسد، بنابراین مسیری ایجاد میشود که همان فیستول است.
از دیگر علت های ایجاد این بیماری می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- آبسه مقعدی
- عفونت روده در اثر بیماریهای التهابی مثل کرون
- بیماری های مقاربتی و عفونی
- آسیب های ناشی از جراحی
- ضربه
- بیماری سل
نشانه های بیماری فیستول
معمولاً فیستول بیماران مختلف علائم مشابهی دارد. این علائم بسته به میزان پیشرفت بیماری و عفونت زخم با شدت های متفاوتی ظاهر می شود. مهمترین علائم و نشانه های این بیماری عبارتند از؛
- درد شدید مقعد
- خونریزی
- خارش و سوزش
- مشاهده زخم یا برجستگی روی پوست اطراف مقعد
- آبسه های مکرر (آبسه رحم از علت‌های بیماری و هم از علائم آن به شمار می رود.)
- ترشحات عفونی
زمانی که بیماری در چین میشود عفونت آن گسترش می یابد ممکن است بیمار همراه با این علائم و نشانه های دیگری مانند تب و یا بوی بد مقعد را نیز احساس کند. بنابراین لازم است بیماران با شروع علائم سریعاً برای درمان فیستول اقدام کند چراکه در طی مدت کوتاهی پیشرفت کرده و علاوه بر تشدید علائم و درمان بیماری نیز پیچیده تر و طول فرآیند درمان ممکن است تا چندین برابر افزایش یابد.
عوارض
همانطور که اشاره شد، فیستول باید به سرعت و با شروع اولین علائم درمان شود. طولانی شدن فرآیند درمان افزون بر افزایش میزان عفونت می‌تواند عوارض دیگری را نیز در پی داشته باشد مهمترین عوارض درمان نکردن فیستول عبارتند از:
- طولانی شدن مسیر فیستول در نتیجه افزایش عفونت
- افزایش تعداد مسیرهای فیستول
- درد شدید و خونریزی
- کم خونی یا آنمی
- عفونت خونی که در نتیجه گسترش عفونت به سایر بافت های بدن ایجاد می شود، احتمال گندخونی نیز وجود دارد.
پیشگیری
امکان پیشگیری قطعی از وصول وجود ندارد با این حال می‌توان با انجام یکسری راهکارها و رعایت این نکات احتمال ابتلا به بیستون را کاهش داد.
- هنگام مقاربت از کاندوم استفاده کنید تا به این طریق احتمال ابتلا به بیماری های جنسی را کاهش دهید.
- در صورت اطلاع و آبسه سریعاً برای درمان آن اقدام کنید و درمان را نیمه کاره رها نکنید، همچنین از تخلیه آبسه در منزل بپرهیزید.
- درصد ابتلا به بیماری های التهابی مانند کرون و کولیت روده حتماً به پزشک مراجعه کنید این بیماری ها راهکار درمان قطعی ندارد اما می توان با مصرف دارو احتمال عود آنها را کاهش و بیماری را کنترل کرد.
تشخیص
جهت تشخیص و درمان فیستول باید به متخصص جراح عمومی مراجعه کنید. این متخصص تسلط کافی بر جراحی بخش‌های مختلف بدن داشته و می تواند بهترین گزینه برای درمان فیستول مقعد باشد.
تشخیص این بیماری با معاینه ساده شروع می شود بعد از تشخیص بیماری جهت بررسی علت ایجاد آن و همین طور تعیین دقیق مسیر فیستول انجام عکسبرداری و ام آر آی الزامی است.
درمان فیستول
امکان درمان این بیماری با روشهای دارویی و خانگی وجود ندارد، جهت درمان قطعی فیستول انجام جراحی الزامی است. برای درمان قطعی باید مسیر فیستول توسط جراحی از بین برود. و این نکته را مد نظر قرار دهید که تخلیه عفونت فیسبوک به معنی درمان قطعی آن نیست، بلکه این بیماری تنها زمانی درمان میشود که این مسیر با استفاده از جراحی برداشته شود. مهمترین روشهای جراحی فیستول عبارت هستند از:
درمان فیستول با لیزر
بهترین روش موثر و قطعی برای درمان فیستول در حال حاضر لیزر درمانی است. در این روش با استفاده از نور لیزر مسیر فیستول از درون تا انتها سوزانده می شود و این یعنی این بیماری به طور کامل از بین میرود.
لیزر فیستول بدون درد و خونریزی انجام می شود. بنابراین نیازی به بیهوشی نیست و جراحی در کلینیک پزشک و سرپایی انجام می شود. از سایر مزیت های درمان فیستول با لیزر می توانید به این موارد اشاره کنیم:
- درمان سرپایی بدون نیاز به دریافت داروی بیهوشی و تحمل عوارض آن
- بدون درد یا خونریزی
- بدون نیاز به بستری در بیمارستان
- بدون نیاز به دوره نقاهت و استراحت در منزل
- بدون ایجاد اسکار یا جای زخم آزاردهنده
- بدون نیاز به پانسمان و دردسرهای مربوط به تعویض آن
- صرفه جویی در زمان و هزینه ها
- نتیجه گیری قطعی از لیزر تنها در یک جلسه
جراح فیستول
دیگر روش قدیمی تر برای از بین بردن فیستول جراحی سنتی است که در بیمارستان و تحت بیهوشی کامل انجام میشود.
در این روش با استفاده از تیغ جراحی مسیر فیستول را باز کرده شستشو می دهند و بعد از تخلیه کامل زخم را بخیه میزنند. بخیه زدن ممکن است احتمال عود مجدد بیماری را افزایش دهد به همین جهت در مواردی زخم بدون بخیه رها می شود تا از داخل به سمت خارج ترمیم شود در این صورت زخم نیاز به مراقبت های ویژه دارد تا از عفونت در امان باشد.
جراحی فیستول ممکن است عوارض خطرناکی را به همراه داشته باشد یکی از مهمترین عوارض جراحی فیستول آسیب عضله مقعدی یا همان اسفنکتر مقعد است که در این صورت احتمال بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده وجود دارد. همچنین از دیگر معایب محمد جراحی فیسبوک این است که ممکن است زخم مجدداً عفونت کرده و عود کند.
این روش برای همه افراد مناسب نیست بسیاری از بیماران امکان دریافت داروی بیهوشی و بستری در بیمارستان را ندارند.
درمان دارویی
درمانهای دارویی کمکی به رفع فیستون می‌کند اما می‌توانند با کاهش عفونت در نتیجه گیری سریع تر از جراحی موثر باشند به همین جهت اغلب پزشکان قبل از انجام جراحی یک دوره کوتاه مصرف آنتی بیوتیک را برای بیماران تجویز می کنند.
