ردپای رسانه‌های معاند در ایران ؛
شبکه همکار غرب در ایران چگونه فروپاشی اجتماعی را رقم می زند؟
سید محمدی ، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد عنوان کرد : شبکه همکار غرب در ایران کلیدواژه ای در ادبیات استراتژیک غربی ها به ویژه امریکاست که هدف آن فروپاشی اجتماعی می‌باشد.
بخش مهمی از فعالیت رسانه‌های معاند مربوط به اختلال اقتصادی و تخلف در این عرصه متمرکز است ، به همین دلیل در تلاشند تا با تخریب کارنانه اقتصادی و سلامت نظام اسلامی به سیاه نمایی بپردازند. گرچه این پدیده های پلید ، تخلفات اقتصادی ، اختلاس و رانت خواری‌ها که عوارض نامطلوبی بر بدنه بروکراتیک کشور دارد ، قابل اغماض نیست اما سبب کشف آنها نیز دستگاه های نظارتی و نهادها حراستی همین نظام هستند. در واقع اگر اراده مبارزه با فساد در قوای سه گانه ، نهادهای نظارتی و اطلاعاتی نبود این حجم از تخلفات کشف و با آنها برخورد نمی شد . به روز تخلف مالی در کشور ، پرونده فساد صنعت فولاد است که در ارتباط با آن پروپاگاندای رسانه ای معاند ، حجم گسترده ای از جنگ رسانه ای را متوجه مشروعیت اداری کشور می‌کند . البته انصاف این است که هیئت تحقیق و تفحص مجلس برخی از چالش های ساختاری ناشی از تحریم های دشمن و نظام چند نرخی ارز را هم برآورد می کرد که منجر به وضعیت فعلی شد .
خوشبختانه امروز دولت به جد در پی حذف مجاری ساختاری فساد است ، بنابراین گرچه فساد بر بدنه اقتصاد به مانند دمل های چرکینی است که باید هرچه سریعتر درمان شود اما رویکرد رسانه های معاند مبتنی بر حاشیه سازی و سواستفاده از این تخلفات است تا اراده قابل ستایش مبارزه با فساد در دولت ، مجلس و دستگاه های قضا در شرایط کنونی تحت شعاع قرار گیرد. از این رو برنامه امروز « امواج شبهه » به بررسی مدلهای پرداختن رسانه های بیگانه به موضوع اختلال های اقتصادی در ایران می پردازد . در این برنامه که به همت گروه سیاسی رادیوگفت‌وگو برگزار شد ، علی عبدی زاده ، رئیس شورای سیاست گذاری روزنامه اقتصاد پویا و سید ابوالفضل سید محمدی ، معاون فرهنگی دانشگاه آزاد به بحث و تبادل نظر پرداختند.
صادقی، کارشناس مجری-رسانه های معاند از چه تکنیک هایی برای فعال کردن گسل های ذهنی مخاطبان استفاده می کنند؟
سیدمحمدی – این رسانه ها 4 وظیفه را در عملیات روانی خود پیگیری می کنند ؛ انتشار اخبار دروغ ، سانسور اخبار مثبت (نمایش این که در ایران فسادسیستماتیک جریان دارد اما در تمام دنیا یک روند اقتصادی در حال رشد فعال است) ، یاس آفرینی و القای بن بست در آینده کشور و شکاف مردم و حاکمیت . به منظور این که این وظیفه را محقق کنند سه تکنیک را به کار می گیرند. نخستین محور ، سیاه نمایی از همه شئون نظام و کشور با هدف ایجاد نفرت نسبت به وطن است .دومین روش ، ناامید سازی از بهبود اوضاع است یعنی هر گروه و جناحی در راس کار اجرایی ، تصمیم گیری و قانون گذاری قرار بگیرد ، نظام و سیستم اصلاح شدنی نیست . این رسانه ها ، در گام سوم ، دشمنان اصلی جمهوری اسلامی را بزک می کنند و دیگران را به عنوان دشمن واقعی ایران جایگزین می کنند.
*** کلیدواژه ایران سرخط اخبار رسانه های بیگانه
سیدمحمدی – اگر به وضعیت کشورهای همسایه مانند عراق توجه داشته باشیم ، با این که ارزش پولی آن نسبت به ایران در وضعیت بهتری قرار دارد ، آیا می توان گفت وضعیت اقتصادی آنها رو به بهبود است یا وضعیت معیشتی مردم در حد تعادل یا رو به بالا قرار گرفته است ؟ با دقیق تر شدن بر این موضوع درمی یابیم که هدف رسانه های معاند با کلید واژه ایران پیگیری خواهد شد . نه فقط به این عنوان که ارزش پولی ایران کاهش پیدا کرده است یا مسائلی از این دست ، آنها با درگیر کردن ایدئولوژی ها و باورها به نتیجه می رسند. در این میان کلیدواژه دیگری هم در ادبیات استراتژیک غربی ها به ویژه امریکا به نام « شبکه همکار غرب » در ایران وجود دارد .
*** شناسایی ماهیت رسانه راهی برای مبارزه
صادقی، کارشناس مجری- این رسانه ها در مجموع با استفاده از روش ها و تکنیک های خود تصویری را به نمایش می گذارند . از نظر شما چگونه می توان مخاطب را با فرمول ها و تاکتیک های رسانه ای آشنا کرد ؟
عبدی زاده – در گام نخست ما باید یک تصویر درست از رسانه داشته باشیم . رسانه یک ابزار است که می تواند در جهت تخریب و تبیین مورد بهره برداری قرار گیرد. بنابراین اگر مخاطب رسانه را بشناسد می تواند جهت دهی ، ماهیت و محتوای رسانه را درک کند . به عنوان مثال ، مجلس شورای اسلامی ، گزارشی از فساد مالی در فولاد مبارکه تهیه کرده است و هنوز نه کیفر خواست و نه حکمی صادر شده است ، درواقع یک بخش نظارتی در راستای شفاف سازی و وظیفه خود این تحقیق و تفحص را انجام داده است. نگاه ما باید این باشد که یک نهاد از کشور خودمان این فساد را شناسایی کرده است که نشان دهنده هوشیار بودن سازمان های نظارتی است . در این میان رسانه های معاند با استفاده از روش هایی از این مسئله بهره برداری می کنند . همان گونه که می دانیم چند سالی است که وضعیت معیشتی مردم به دلیل تحریم هایی که همان رسانه ها در کشورهای غربی از آن حمایت می کردند ، مناسب نیست . از سوی دیگر گزارشی که توسط مجلس درباره تخلفات مالی منتشر شده است به نظام منتسب می شود ، در حالی که این گزارش توسط یکی از بخش های همین نظام تهیه شده است . اینجاست که نقش رسانه های داخلی و کارشناسان برای تبیین سیاست ها موضوع بسیار اهمیت زیادی دارد .
*** ردپای رسانه های داخلی در ایجاد ناامیدی
عبدی زاده - معتقدم اگر بتوانیم شرایط جریان رسانه ای بیگانه را به خوبی رصد کنیم و صاحب نظران و اندیشمندان حضور بهنگام داشته باشند و موضوعات را واکاوی و تبیین کنند ، مردم به راحتی اقناع خواهند شد.متاسفانه برخی از رسانه ها و کارشناسان داخلی در راستای اهداف رسانه های معاند حرکت می کنند ، از این رو موجب بروز یاس و ناامیدی در دل مردم به ویژه جوانان می شوند و از سوی دیگر وارونه سازی حقایق در نشر اخبار را رقم می زنند.
*** تکرار پرکاربردترین تکنیک معاندین
سیدمحمدی - تکنیک اصلی که برای این جریان و عملیات رسانه ای وجود دارد ، تکرار است. زمانی که مخاطب در بمباران رسانه ای قرار بگیرد و اخبار بر یک کلیدواژه مانند فساد میلیاردی تاکید داشته باشد ، به مرور زمان در ذهن مخاطب نهادینه خواهد شد ، مانند میخی که با ضربات مستمر چکش ، در چوب فرو خواهد رفت. یکی از راه های مایوس کردن مردم این است که مسائل و موضوعات در ذهن آنها عادی شود یعنی به شنیدن این اخبار عادت کنند . تکنیک دیگر سانسور واقعیت است که بسیار پرکاربرد است. گره زدن همه مشکلات و چالش های کشور به تحریم هم یکی از روش هایی است که رسانه های معاند برای تخریب نظام و ایجاد روحیه ناامید ی از آن استفاده می کنند .
*** نقش شبکه همکار غرب در ایران
صادقی، کارشناس مجری- همان گونه که اشاره شد برخی از رسانه های داخلی تکمیل کننده و ادامه دهنده مسیر معاندین هستند ، گاهی می توان ادعا کرد این پیروی از روی ناآگاهی است اما در برخی مواقع این همچسبی آن چنان قوی است که احساس می کنیم این دو یکی هستند. ؟
سیدمحمدی - اندیشکده ای در امریکا به نام «کاتور » وجود دارد که در 10ماه گذشته گزارش مفصلی از تقویت " شبکه همکار غرب " در ایران ارائه داده بود و بر افزایش قدرت این شبکه تاکید کرده بود. اهمیت این شبکه در ایران زمانی مشخص می شود که هدف از آن فروپاشی اجتماعی در جامعه باشد. به عنوان مثال روزنامه ای در ایران مدتی پیش یک گزارش با عنوانِ عجیب "مرگ در شعله های اعتراض " چاپ کرد که مدعی خودکشی و مرگ 8 کارگر به دلیل معیشتی می شود. دلیل انتشار یک خبر با چنین تیتری در جمهوری اسلامی ، ایجاد ناامیدی نسبت به بهبود اوضاع به خصوص اوضاع اقتصادی و معیشتی است. این القای ذهنی در راستای همان هدف ِتنفر از وطن و افزایش اضطراب و فشار روانی در جامعه ، ایجاد می شود.
*** تاکید رهبری بر رسانه های دنباله رو معاندین
سیدمحمدی - مقام معظم رهبری در بیانیه گام دوم انقلاب می فرمایند : در طول چهل سال سیاست تبلیغی و رسانه ای دشمن و فعالترین برنامه آن مایوس سازی مردم ، مسئولان و مدیران کشور از آینده است .خبرهای دروغ ، تحلیل های مغرضانه ، وارونه نشان دادن واقعیت ها ، پنهان کردن جلوه های امیدبخش ، بزرگ کردن عیوب کوچک و کوچک نشان دادن یا انکار محسنات بزرگ برنامه همیشگی هزاران رسانه صوتی و تصویری علیه ملت ایران است و البته دنباله های آنان در داخل کشور که قابل مشاهده اند و با استفاده از آزادی ها در خدمت دشمن حرکت می‌کنند.
*** حذف ارز ترجیحی به خوبی تبیین نشد
صادقی، کارشناس مجری- مسئله مهمی که رسانه های معاند دائم به آن چنگ می‌زنند قیاس وضعیت فعلی ایران با کشورهای دیگر یا با شرایط پیش از انقلاب است تا حس ناامیدی و تحقیر در مخاطب ایجاد شود. از نظر شما وظیفه رسانه برای ارتقای فهم رسانه ای در مخاطب تنها قرائت روایت اول است ؟
عبدی زاده - رسانه به عنوان یک ابزار می تواند در جهت تبیین و تخریب حرکت کند ، به همین مقام معظم رهبری بر جهاد تبیین تاکید دارند . نقش رسانه های داخلی در این جهاد اهمیت زیادی دارد . به عنوان مثال در سال جاری ، دولت جدید اقدام به حذف ارز ترجیحی نمود ، گرچه این اقدام بسیار مهم و ارزشمند بود اما رسانه ها نتوانستند به درستی آن را تبیین کنند یعنی این طرح در فضای نخبگانی مورد بحث و تبادل نظر قرار بگیرد و نتیجه آن در مرحله اجرا قرار بگید . رسانه های بیگانه هم به درستی تصمیمات و سیاستگذاری ها اطمینان دارند به همین دلیل دست به عملیات رسانه ای و قیاس شرایط ایران با موقعیت های غیرهمسان می زنند . در مورد گزارش فساد فولاد مبارکه ، ابتدا باید سخنگوی کمیته تحقیق و تفحص در گفتگوی ویژه خبری حاضر می شد و در این باره سخن می گفت و پس از آن جلسات کارشناسی برگزار و موضوع به دقت واکاوی می شد تا جرم و اختلاس مشخص می شد ، چه بسا بخشی از این چالش مربوط به خلاهای قانونی باشد که باید برطرف شود .
*** اقتصاد ایران هدف اصلی غرب و رسانه های آن
عبدی زاده - ما در منطقه ای زندگی می کنیم که سال‌هاست توسط امریکا و هم پیمانانش آبستن حوادث نظامی و امنیتی بسیاری بوده است و هدف نهایی اقدامات مختلف ، تشکیل گروهک ها و ... ، سرزمین ایران است . ما باید در رسانه ها به این موضوعات بپردازیم و برای مخاطبان شرح دهیم که چرا اقتصاد ایران مورد هدف غرب و رسانه های آن قرار گرفته است .
سیدمحمدی - در رابطه با این که چرا اقتصاد ایران هدف هجمه دشمن است باید گفت که فضای اقتصاد ایران ملتهب است . حال اگر ما به مردم القا کنیم که اوضاع اقتصادی نامناسب است ، حرف رسانه های معاند را تکرار کرده ایم . ما باید ضعف خود را در سیستم رسانه ای بپذیریم . به معنای دیگر ما نتوانستیم از رسانه به عنوان ابزار تاثیرگذار بر ذهن مخاطب استفاده مطلوب را داشته باشیم . ما در برابر قیاس هایی که توسط رسانه های معاند صورت می گیرد باید تولیدات روز داشته باشیم یعنی از رسانه ها برای تولید محتوا درباره مباحث روز بهره برداری کنیم .
*** رسانه بر خلاف فرهنگ حاکمیتی است
صادقی، کارشناس مجری- متاسفانه بیشتر مسئولان کشور به پیوست رسانه ای اعتقادی ندارند .شما اثرات و پیامدهای این کاستی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
سیدمحمدی- هر زمان که ما قرارگاهی عمل کردیم نتیجه کار رضایت بخش بود . این حقیقت را می‌توان از دوران جنگ سخت تا سرد و نرم به روشنی دید . در مقوله ای مانند حذف ارز ترجیحی یا افزایش قیمت بنزین ، دولت به عنوان قرارگاه عمل می‌کند یعنی باید برای همه کارها و اقدامات پیوست رسانه ای تبیین کند . به نظر می رسد دانشگاه های کشور باید فضایی برای رشد سطحِ دانش تخصصی و رسانه ای جامعه باشد چرا که در این مکان از هر قشری حضور دارند و تحصیل می کنند . همچنین افراد خبره و متخصص در دانشگاه ها حضور دارند . نکته دیگری که باید به آن توجه کرد این است که رسانه برخلاف فرهنگ حاکمیتی است ، همچنان که رسانه های معاند مطیع حاکمیت خود هستند. عدم رعایت این موضوع در کشور ما به کرات دیده شده است . این که مسئولی در یک جلسه حاضر شود و ادعا کند که از افزایش قیمت سوخت اطلاعی ندارد ، حاصل نگاه غیرحاکمیتی به رسانه است. درواقع اگر سخن و موضوعی که قرار است توسط مسئولی بیان شود بهتر است ابتدا درباره آن در قرارگاهی تصمیم گیری شود.
برنامه «امواج شبهه» که گفتگوی تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی و رفتارشناسی رسانه‌های معاند فارسی‌زبان است و به بررسی چگونگی پدافند و آفند رسانه ای می پردازد، روزهای یکشنبه و سه‌شنبه ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه از آنتن این شبکه به نشانی موج اف‌ام ردیف ۱۰۳,۵ مگاهرتز پخش می شود . کارشناسان در این قسمت مدلهای پرداختن رسانه های بیگانه به موضوع اختلال های اقتصادی را مورد بررسی قرار دادند.
گفتنی است دکترعلیرضا داودی سردبیری ، سیده فاطمه شعار تهیه کنندگی ، فتح اله پرتو نویسندگی و شیماقلی هماهنگی برنامه را برعهده دارند . همچنین مصطفی صادقی به عنوان کارشناس مجری و فاطمه عبدالوند به عنوان آیتم ساز در این برنامه حضور دارند.