اگر دوست دارید به کشفی جدید از فیلم مادر دارن آرنوفسکی برسید، در خوانش نقد فیلم مادر با ما همراه باشید.

 

خلاصه فیلم مادر

مرد نویسنده و همسرش در حال‌ گذران زندگی هستند که شبی غریبه‌ای در می‌زند. خلاف انتظار زن، شوهر از او استقبال می‌کند. همسر و فرزندان مرد و بعدتر مهمان‌های‌ آن‌ها نیز از راه می‌رسند و هر لحظه اتفاقی تازه رخ می‌دهد. طی مدتی کوتاه همسر آن مرد نیز به خانۀ آن‌ها می‌آید و اهل خانه از او استقبال می‌کنند.

همسر زنِ مهمان او را به اتاق مرد صاحب‌خانه که نویسندۀ موردعلاقه‌اش است می‌برد و گوی یا قلب بلوری صاحب‌خانه که پیش‌تر نیز دربارۀ اهمیت آن هشدار داده بود می‌شکند. مرد صاحب‌خانه عصبانی می‌شود و در حال بستن درهای خروجی به روی آن‌ها است که دو پسر آن زن و مرد نیز از راه می‌رسند. دوبرادر با یکدیگر بگومگو می‌کنند که در نتیجه آن یکی از برادران به وسیله دیگری کشته می‌شود.

مراسم را در خانۀ آن‌ها برگزار می‌کنند و مهمان‌ها می‌روند. زن و مرد نویسنده تصمیم می‌گیرند بچه‌دار شوند؛ زن باردار می‌شود و در شبی که جشن دونفره‌ای تدارک دیده‌اند مهمانان جدیدی که از علاقه‌مندان نویسنده هستند از راه می‌رسند و باز ... .

در ادامه با نقد فیلم مادر بیشتر به این اثر سینمایی می‌پردازیم.

بررسی استفاده از نمادها در نقد فیلم مادر

دارن آرنوفسکی از نماد و سمبل‌های بسیار در پرداخت داستان و جلوه‌های بصری فیلم مادر بهره برده است. هر چند این بهره باعث رازآلود شدن داستان این اثر شده است، اما ضمن آن‌که مخاطب را به تأمل وادار می‌کند دریچه‌هایی از وجود هستی می‌گشاید. به نظر می‌رسد آرنوفسکی در بیش‌تر آثارش یک جهان‌بینی مشخص دارد؛ جست‌وجوی جهانی دیگر پس از مرگ هستی.

آرنوفسکی در فیلم مادر از داستان‌‌هایی همچون آدم و حوا، هابیل و قابیل، معراج مسیح و ... به فراوانی بهره می‌برد که نشان از تأمل و جست‌وجوی دقیق او در سرگذشت ادیان‌ها دارد. از نمونه نمادهایی که او در این اثر بهره گرفته است ابرها هستند. ابرها نمادی از پدیده‌های خوبی هستند که نشان از حضور خدا در همۀ مکان‌ها دارند.

در ادامۀ بررسی و نقد فیلم خارجی مادر درخت را نشانۀ مهم و نماد گردش زندگی می‌یابیم. در این فیلم مرگ و معراج در گذر چهار فصل به نمایش گذاشته شده است. هستی با سرسختی و سردی زمستان و با زمستانی که به بهار دوباره می‌رود آغاز می‌شود. جالب آن‌که نطفه‌ای که در بطن مادر و از طریق چشم شهودی او می‌بینیم، نمایش بذر جدید و نسل جدید است. نسل جدیدی که بر خون و خشونتش افزوده می‌شود تا از دل تاریکی به انتهای تاریکی و نقطه‌نوری برسد. نقطۀ نوری که در مرگ یک قلب نهفته است. چنان‌که بیگ‌بنگ نیز باعث خلق هستی از سوختن و ویرانی شد. تصویر سایه و روشن از درختان نمایش دو وجه تاریک و روشن هستی‌ است. گویی سایه و روشن دو وجه لازم وجود و هستی باشند.

نقد فیلم مادر؛ بازخوانی تجلی هستی در نقش مادر

دارن آرنوفسکی به بهانۀ خلق کاراکتر نویسنده، خود را در جایگاه خالقی قدرت‌مند قرار داده است. او که زن هم وجهی از وجود اوست و او را به هر کجا که می‌خواهد و هر طریق که می‌خواهد نقش و بازی می‌دهد تا جهان هستی‌ را خلق کند. می‌آفریند و تا آن‌جا که بتواند هستی دهد و آنجا که قدرت از او سلب شود قدرت را حذف می‌کند!

نوزاد و زن دو خلقت عظیم و عجیب است که وجود او بی‌وجود آن‌ها ممکن نیست. چنان که می‌بینیم پس از سوزاندن و نابودی آن‌ها به ناچار زنی دیگر به داستان می‌آورد. هر چند آن خلق جدید سردتر از قبل باشد؛ تا آن‌جا که شاید یکی همچون خود سرد و بی‌روح خلق کند و همه روح آن‌ها زن‌هایی که قلب‌شان را ربود در او قدرتی بنا کرده باشند. اما آیا ممکن است؟

زن و مرد دو تن نیستند و روح و جسم آن‌ها درهم‌تنیده و باهم بافته شده است. در مسیحیت پدر، پسر و روح‌القدس جدا از هم نیستند و وحدانیت این سه با یکدیگر است. نه ارکانی از هستی و نه وجودی از جسم انسانی جدا از دیگری نیست. هر چند شکست برخی اجزا به طور مثال هر زخم بر زن، شکستی بر بخش دیگرش یعنی مرد یا سایر بدنۀ هستی است. شکست در یک رابطه مسبب شکست تنها یکی از طرفین و تنها جزئی از هستی آن دو نمی‌شود. چنان‌که با ادامۀ نقد و بررسی فیلم مادر می‌بینیم که شکسته و ذره‌ذره شدن آن گوی یا قلب بلوری چگونه دستان مرد یا خالق را آغشته به زخم و خون می‌کند. خون و زخمی که بر تمام خانه لک می‌شود.

بااین‌همه، تناقض عجیبی ا‌ست که نویسنده یا خالق به نتیجۀ طمع و تعلقات خود آگاه است و از هربار مرگ و باز هستی لذت می‌برد؟ آیا خداوندگار هستی سرنوشت آدم را از ازل این‌گونه نگاشته است؟

با نقد و بررسی فیلم مادر، دارن آرنوفسکی را نویسنده و کارگردانی‌ می‌یابیم که خود را خدای جهانی می‌داند که امکان هرگونه خلق و بازنمایی‌اش را دارد. او بهشت و جهنم را به ‌تصویر می‌کشد، ضمن آن‎‌که از خدایی که زن را حوای زیبایی و بهشت کرد تا آدم را از بهشت و آسودگی جاودانه‌اش جدا کند انتقام می‌گیرد.

سایت اهل سینما؛ برترین سایت نقد و بررسی فیلم و سریال

در این مقاله به نقد فیلم مادر دارن آرنوفسکی پرداختیم. فیلمی که در آن جنیفر لارنس در نقش زن یک مرد نویسنده جایزۀ بهترین بازیگر زن را به خود اختصاص داده است. داستان این فیلم بسیار پیچیده و معماگونه است و بازی نقش زن استعداد و توانمندی خاصی را می‌طلبد؛ نقشی که در این فیلم همپای قدرت بزرگی که او را دنبال می‌کند به ایفای نقش می‌پردازد.

اگر علاقه‌مند به خواندن نقد و تحلیل فیلم‌های برتر ایران و جهان هستید سایت اهل سینما پیشنهاد ما به شما است. سایتی که در آن ضمن آشنایی با بهترین فیلم‌ها، سریال‌ها و انیمه‌های ایران و جهان می‌توانید نقد، بررسی و نگاه و تحلیل‌های تازۀ فارغ‌التحصیلان و علاقه‌مندان فیلم و سریال را بخوانید. برای دسترسی به مجله هنری اهل سینما کافی است آدرسِ www.fromcinema.com را در مرورگر خود بزنید!