تشخیص و درمان آرتروز زانو
بیماری های مرتبط با زانو میتواند بسیار سخت و طاقت فرسا باشند از آنجا که علاوه بر درد و التهاب در اغلب موارد همراه با ناتوانی و یا اخلال در راه رفتن خواهند بود. بیماری های متعددی وجود دارند که در سنین مختلف زانو را درگیر میکنند علاوه بر بروز حوادث ورزشی یا تصادفات بیماریهایی نظیر روماتیسم مفصلی نقرس و آرتروز جز شایع ترین عارضه هایی هستند که سیستم حرکتی افراد را مختل میکنند.
ما در این مقاله به معرفی آرتروز زانو و البته راههای درمانی آن میپردازیم.
آرتروز زانو دقیقا چیست؟
آرتریت زانو التهاب و زوال غضروف مفصل زانو است. غضروف پوششی لغزنده روی انتهای استخوان ها است که به عنوان یک بالشتک عمل می کند و به زانو اجازه می دهد تا به آرامی خم و صاف شود. نکته ای که باید در نظر داشت این است که بر اساس آنچه در مقاله مرتبط با آرتروز زانو در سایت درمان درد آمده است: " آرتروز و ساییدگی مفصل زانو تنها بیماری بافت غضروفی مفصل نبوده و کل ساختار زانو بعد از غضروف درگیر شده و پس از آن همه بافتها بعد از غضروف شامل استخوان زیر این غضروف و حتی منیسک ها و رباطها و قسمت عصبی- عضلانی غضروف نیز درگیر میشوند."
انواع آرتروز زانو
انواع مختلفی از آرترروز زانو وجود دارد، اما مواردی که بیشتر بر روی زانو تاثیر میگذارند، آرتروز، آرتریت روماتوئید و آرتریت پس از سانحه هستند.
استئوآرتریت زانو
استئوآرتریت به عنوان بیماری مفصلی مزمن نیز شناخته می شود. این شایع ترین شکل آرتریت زانو است و می تواند مفاصل دیگر را نیز درگیر کند. اغلب با ساییدگی مرتبط با افزایش سن همراه است و به تدریج در طول زمان پیشرفت می کند. تجزیه غضروف منجر به درد و التهاب می شود
آرتریت روماتوئید زانو
آرتریت روماتوئید (RA) یک بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافت های سالم در چندین مفاصل بدن از جمله زانو حمله می کند. باعث التهاب غشای سینوویال، کپسول اطراف مفصل زانو می شود و موجب زانو درد میگردد. سلول های التهابی موادی را آزاد می کنند که به مرور زمان غضروف زانو را تجزیه می کند. آرتریت روماتوئید می تواند افراد را در هر سنی تحت تاثیر قرار دهد.
آرتریت زانو پس از ضربه
سابقه آسیب یا ضربه به زانو ممکن است منجر به ایجاد آرتریت شود. آسیب به رباطهای زانو باعث میشود مفصل در طول زمان پایداری کمتری داشته باشد که ممکن است منجر به شکستگی غضروف گردد.
علائم آرتریت زانو
علائم بروز آرتروز زانو ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- افزایش درد در زانو هنگام انجام فعالیت ورزشی راه رفتن و حتی ایستادن
- سفت شدن مفصل زانو به شکلی که راه رفتن و نشتن را نیز سخت کند
- گرفتگی و یا به اصظلاح غفل شدگی زانو که راه رفتن عادی به روی سطح صاف را نیز دچار اخلال میکند
- کرپیتوس یا صدای ترق ترق کردن زانو که هنگام حرکت دادن مفصل زانو به گوش میرسد.
- ضعف در زانو، که در نتیجه کاهش فعالیت به خاطر درد و در نتیجه آتروفی (از بین رفتن) عضلات چهارسر ران یا همسترینگ است.
برخی از عواملی که احتمال ابتلا به آرتروز زانو را افزایش میدهند
- سن: استئوآرتریت یک بیماری مزمن و به علت ساییدگی بیش از حد غضروف مفاصل است. هر چه سن شما بیشتر باشد، احتمال ساییدگی غضروف مفصل زانو بیشتر می شود.
- وراثت: نقایص جزئی مفصل یا دو مفصلی ( شلی مفصل ) و نقایص ژنتیکی ممکن است به بروز آرتروز در زانو کمک کند.
- اضافه وزن: اضافه وزن یا چاقی به مرور زمان به زانوها فشار بیشتری وارد می کند و متعاقبا ایجاد ساییدگی در مفصل زانو را به همراه دارد.
- جراحت و حادثه: آسیب شدید یا آسیب مکرر به زانو می تواند سال ها بعد به آرتروز منجر شود.
- استفاده مکرر و بیش از توان مفاصل زانو: مشاغل و ورزشهایی که نیاز به حرکات فیزیکی تکراری دارند که بر زانو فشار وارد میکنند، میتوانند خطر ابتلا به آرتروز را افزایش دهند.
- جنسیت. زنان یائسه بیشتر از مردان به آرتروز مبتلا می شوند
- سایر شرایط سلامتی: افراد مبتلا به دیابت، کلسترول بالا، هموکروماتوز (سطح بالای آهن در خون) و کمبود ویتامین D بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز هستند.
آرتریت زانو چگونه تشخیص داده می شود؟
ممکن است از برخی از آزمایشها و روشهای تشخیصی زیر برای تعیین اینکه آیا مبتلا به آرتریت زانو هستید یا خیر استفاده شود:
- بررسی سابقه پزشکی و معاینه فیزیکی
- آزمایش خون برای نشانگرهای ژنتیکی یا آنتی بادی های آرتروز
- تصویر برداری اشعه ایکس برای تعیین از دست دادن غضروف در زانو (غضروف در اشعه ایکس دیده نمی شود، اما باریک شدن فضای مفصل بین استخوان ها نشان دهنده از دست رفتن غضروف است)
- آسپیراسیون مفصل یا بیرون کشیدن و آزمایش مایع سینوویال داخل مفصل زانو
درمان آرتروز زانو
روش های درمانی بسته به نوع و پیشرفت آرتریت، سن افراد، شدت درد و عوامل دیگر متفاوت است. از دست دادن غضروف قابل برگشت نیست، اما راه هایی برای کاهش درد و جلوگیری از آسیب بیشتر وجود دارد. درمان های غیر جراحی آرتریت زانو عبارتند از:
جلوگیری از فعالیتهایی که ممکن است درد و التهاب مفاصل را بیشتر کنند. جلوگیری از انجام ورزشهای پرتحرک، مانند دویدن و پریدن و در عوض شرکت در تمرینات سبک و فعال ماندن از نظر بدنی کلید مدیریت علائم است.
- انجام فیزیوتراپی برای حفظ دامنه حرکتی زانو
- کاهش وزن (در صورت وجود اضافه وزن) برای کاهش فشار وارده به مفصل زانو
- بستن بریس و زانو بند برای حفظ ثبات در مفصب زانو
- داروها و تزریقات، مانند تزریق اسید هیالورونیک یا انجام اوزون درمانی زانو، برای کنترل درد و التهاب
- استفاده از وسایل کمکی مانند عصا یا واکر
پیشرفت آرتریت زانو و اثربخشی درمانهای غیرجراحی متفاوت است. پزشک با همکاری بیمار کمک خواهد کرد تا یک برنامه شخصی برای بیمار ایجاد کند.