دعوای مطالبه وجه چک زمانی باید طرح گردد که دارنده چک با مراجعه به بانک و عدم دریافت تمام یا قسمتی از وجه آن به علت نبودن محل یا به هر علت دیگری که منتهی به برگشت چک و عدم پرداخت شده، بخواهد وجه چک را طبق قوانین و آئین نامه های مربوط به اجرای اسناد رسمی با طرح دعوای کیفری یا حقوقی علیه صادر کننده به جهت صدور چک بلامحل ، وصول نماید. همچنین باید گفت که چک و سایر اسناد تجاری احکام و مقررات مشترکی دارند و برای مطالبه وجه آن ها اقدامات مشابه ای می‌تواند انجام داد. با این وجود تفاوت ها و تمایز های هم بین چک و سایر اسناد تجاری وجود دارد و به طور کلی می‌تواند گفت قانون گذار ما امتیازات بیشتری را برای دارنده چک در نظر گرفته است و دارند چک در صورت عدم پرداخت وجه آن از راه های مختلفی می‌تواند اقدام به شکایت نماید.

نحوه رسیدگی به شکایت کیفری برای دعوای مطالبه وجه

نحوه رسیدگی تابع مقررات ویژه نیست و همان مقررات آئین دادرسی کیفری در مورد رسیدگی به جرم صدور چک بلامحل نیز قابل اعمال است. با این حال ماده 16 قانون صدور چک تاکید می‌کند در مورد این نوع جرایم، رسیدگی در دادسرا و دادگاه فوری و خارج از نوبت به عمل خواهد آمد قانونگذار علاوه بر این قواعد خاصی در مورد اخذ تامین از شخصی که متهم به صدور چک بلا محل است و همچنین نحوه ی احضار او پیش بینی کرده است. در مورد اخذ تامین ماده 18 قانون صدور چک مقرر می‌دارد، در صورتی که وجه چک در بانک تامین نشده باشد مرجع رسیدگی مکلف است وجه الضمان نقدی یا ضمانت نامه بانکی که تا تعیین تکلیف نهایی معتبر باشد، معادل وجه چک یا قسمتی از آن که مورد شکایت واقع شده از متهم اخذ نماید.

بیشتر بخوانید: از چه راه هایی می‌توان برای شکایت و مطالبه چک اقدام کرد؟

مطالبه چک از طریق اجرای ثبت چگونه است؟ 

دارنده برای وصول وجه چک می‌تواند از طریق اداره ثبت اسناد نیز اقدام نماید چرا که مطابق قانون صدور چک، چک های صادر شده اسناد لازم الاجرا محسوب می‌گردند، بنابراین می‌توان بدون مراجعه به دادگاه، تقاضای رسیدگی به وجه چک پرداخت نشده را به اداره ثبت اسناد ارائه داد. طابق ماده 2 قانون صدور چک، شرط اولیه و اساسی وصول چک به شیوه اجرای ثبت، این است که چک باید عهده یکی از بانک های مجاز کشور صادر شده باشد؛ یعنی تنها چک هایی را می‌توان به شیوه ثبتی استرداد نمود که وجه چک توسط بانک پرداخت گردد. 

مدارک لازم برای صدور اجراییه چک از طریق ثبت اسناد

• اصل و فتوکپی برابر با اصل شده چک برگشتی و گواهی عدم پرداخت آن 
• مدارک هویتی متقاضی 
• بایستی مطابقت امضای صادر کننده با نمونه آن، توسط بانک در گواهی عدم پرداخت قید گردد. 
• دریافت فرم تقاضای صدور اجراییه چک از اداره ثبت و تکمیل آن 

مطالبه چک از طریق دادگاه حقوقی

اقامه دعوای حقوقی به صورت مستقل در یک صورت نیز میسر است و آن در صورتی است که چک پس از رسیدگی کیفری قابلیت تعقیب جزایی را نداشته باشد و قرار موقوف یا منع تعقیب جزایی متهم صادر شده باشد و یا این که مهلت های قانونی سایر شرایط مذکور در قانون صدور چک از طرف دارنده رعایت نشده باشد. بنابراین هرگاه به علتی اقامه دعوی تبعی در دادگاه ممکن نباشد، دارنده می‌تواند مستقلا، در دادگاه اقامه دعوای حقوقی را اقامه نماید. ماده 15 قانون صدور چک به دارنده حق داده است که وجه چک و ضرر و زیان خود را در دادگاه کیفری مطالبه کند. در چنین صورتی دادگاه کیفری صلاحیت رسیدگی و صدور حکم را خواهد داشت بدون آنکه میزان مبلغ چک تاثیری در صلاحیت دادگاه بگذارد.

مرجع صالح دعوای مطالبه وجه چک کدام دادگاه است؟

• دادگاهی که در حوزه آن چک صادر شده است.
• دادگاهی که محل اقامت خوانده در حوزه آن می‌باشد.
• دادگاهی که در آن حوزه چک به بانک ارائه و گواهینامه عدم پرداخت صادر شده است. 
• در حوزه شهر تهران چنانچه دادگاه های سه گانه فوق در تهران باشد حسب بخشنامه رئیس محترم کل دادگاه های عمومی و انقلاب تهران دادخواست در محل اقامت خوانده رسیدگی می‌شود.